Tải bản đầy đủ - 0trang
i



LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi,

chƣa từng cơng bố. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung

thực. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cám ơn và các

thông tin trích dẫn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

Tơi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trƣớc Hội đồng đánh giá khoa học

của Trƣờng Đại học Lâm nghiệp về cơng trình và kết quả nghiên cứu của

mình.

Hà Nội, ngày



tháng năm 2017



Tác giả



Đỗ Thị Hân



ii



LỜI CẢM ƠN

Để đánh giá lại những kiến thức đã thu nhận đƣợc sau 2 năm học tập và

nghiên cứu theo chƣơng trình đào tạo thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế

của trƣờng Đại học Lâm nghiệp. Đƣợc sự cho phép của Nhà trƣờng và Khoa

Sau đại học tôi thực hiện đề tài:“Giải pháp giảm nghèo bền vững tại huyện

Quản Bạ, tỉnh Hà Giang” làm luận văn tốt nghiệp của mình.

Nhân dịp này tơi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo TS. Nguyễn Nghĩa Biên đã

hƣớng dẫn và giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện đề tài này.

Tơi xin cảm ơn đến tồn thể cán bộ của UBND huyện Quản Bạ, Phòng

Tài ngun và mơi trƣờng, Phòng Lao động thƣơng binh và xã hội, Phòng

Thống kê huyện Quản Bạ đã tạo điều kiện cho tơi hồn thành luận văn.

Cuối cùng; tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình và tồn thể bạn bè đã

động viên giúp đỡ tơi trong suốt q trình học tập và thực hiện luận văn này.

Mặc dù đã có sự cố gắng song thời gian có hạn, kinh nghiệm còn chƣa

nhiều nên đề tài khơng tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Vì vậy; tơi rất

mong nhận đƣợc sự góp ý của các thầy cô và các bạn để đề tài đƣợc hồn

thiện hơn.

Tơi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2017

Tác giả



Đỗ Thị Hân



iii



MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii

MỤC LỤC ........................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. v

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. vi

ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA GIẢM NGHÈO BỀN

VỮNG ............................................................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về giảm nghèo bền vững...................................................... 5

1.1.1. Đói nghèo và nguyên nhân đói nghèo..................................................... 5

1.1.2. Giảm nghèo bền vững ........................................................................... 10

1.2. Cơ sở thực tiễn về giảm nghèo bền vững................................................. 20

1.2.1. Trên thế giới .......................................................................................... 20

1.2.1.1. Trung Quốc ........................................................................................ 20

1.2.1.2. Hàn Quốc............................................................................................ 21

1.2.1.3. Thái Lan ............................................................................................. 23

1.2.2. Trong nƣớc ............................................................................................ 24

1.2.2.1. Tỉnh An Giang.................................................................................... 24

1.2.2.2. Hòa Bình ............................................................................................ 25

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho giảm nghèo bền vững tại huyện Quản Bạ.... 27

1.2.4. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan ........................................... 29

2.1. Đặc điểm cơ bản của huyện Quản Bạ ...................................................... 32

2.1.1. Đặc điểm, điều kiện tự nhiên ................................................................ 32

2.1.2. Đặc điểm về kinh tế, văn hóa, xã hội .................................................... 38



iv



2.1.3. Đánh giá chung ..................................................................................... 43

2.2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu, tài liệu ................................................... 45

2.2.3. Phƣơng pháp xử lý, phân tích số liệu .................................................... 46

2.2.4. Hệ thống chỉ tiêu sử dụng trong nghiên cứu đề tài ............................... 47

Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 48

3.1. Thực trạng nghèo và công tác giảm nghèo tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà

Giang ............................................................................................................... 48

3.1.1. Thực trạng nghèo tại huyện Quản Bạ giai đoạn 2014 - 2016 ............... 48

3.1.1.1. Thực trạng hộ nghèo .......................................................................... 48

3.1.2. Kết quả các chƣơng trình giảm nghèo tại huyện Quản Bạ ................... 56

3.1.3. Tác động từ các chƣơng trình hỗ trợ giảm nghèo ................................. 60

3.1.3.1. Điều kiện sản xuất của hộ .................................................................. 60

a. Tình hình về nhân khẩu và lao động ........................................................... 60

(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra, 2017) .................................................. 60

3.2. Phân tích một số nhân tố ảnh hƣởng đến giảm nghèo bền vững ............. 73

3.3. Những vấn đề đặt ra cho công tác giảm nghèo bền vững huyện Quản Bạ

......................................................................................................................... 77

3.3.1. Đánh giá chung ..................................................................................... 77

3.3.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 79

3.3.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 82

3.4. Giải pháp giảm nghèo bền vững tại huyện Quản Bạ ............................... 83

3.4.1. Định hƣớng giảm nghèo bền vững huyện Quản Bạ.............................. 83

3.4.2. Giải pháp giảm nghèo bền vững huyện Quản Bạ ................................. 85

KẾT LUẬN ..................................................................................................... 97

TÀI LIỆU THAM KHẢO



v



DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ



Viết tắt

CB



Cán bộ



CNH



Cơng nghiệp hóa



CNH - HĐH



Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa



BHYT



Bảo hiểm y tế



DTTS



Dân tộc thiểu số



ĐVT



Đơn vị tính



ESCAP



Ủy ban kinh tế xã hội châu Á Thái Bình Dƣơng Liên Hợp Quốc



GNBV



Giảm nghèo bền vững



HDI



Chỉ tiêu phát triển con ngƣời



KHKT



Khoa học kỹ thuật



KT - XH



Kinh tế - xã hội



KTTT



Kinh tế thị trƣờng



LĐ



Lao động



LĐ-TB&XH



Lao động – Thƣơng binh và Xã hội



LHQ



Liên Hợp Quốc



NN&PTNN



Nông nghiệp và phát triển nông thôn



NXB



Nhà xuất bản



NTTS



Nuôi trồng thủy sản



PQLI



Chất lƣợng cuộc sống



SXNN



Sản xuất nông nghiệp



THCS



Trung học cơ sở



THPT



Trung học phổ thông



TP



Thành phố



TT



Tỷ trọng



UBND



Ủy ban nhân dân



VS



Vệ sinh



WB



Ngân hàng thế giới



vi



DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT

1.1

1.2

2.1

2.2

2.3

2.4

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

3.8

3.9

3.10

3.11

3.12

3.13

3.14

3.15

3.16

3.17

3.18

3.19



Tên bảng

Một số tiêu chí xác định chuẩn nghèo của thế giới

Chuẩn nghèo đói đƣợc áp dụng qua các thời kỳ

Hiện trạng sử dụng đất huyện Quản Bạ năm 2016

Cơ cấu lao động phân theo khu vực và thành phần kinh tế

Dự báo dân số, lao động huyện Quản Bạ đến năm 2030

Tổng hợp số hộ điều tra trên địa bàn

Tổng hợp thực trạng nghèo của các xã trong huyện Quản Bạ

giai đoạn 2014 - 2016

Thực trạng hộ cận nghèo huyện Quản Bạ giai đoạn 2014 2016

Thực trạng hộ thoát nghèo huyện Quản Bạ giai đoạn 2014 2016

Thực trạng hộ tái nghèo huyện Quản Bạ giai đoạn 2014 - 2016

Thực trạng hộ nghèo thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ

bản năm 2016

Kết quả đầu tƣ của chƣơng trình 30a giai đoạn 2014 - 2016

Kết quả đầu tƣ chƣơng trình 135 tại huyện Quản Bạ giai đoạn

2014 - 2016

Kết quả đầu tƣ một số chƣơng trình giảm nghèo khác tại huyện

Quản Bạ giai đoạn 2014 - 2016

Tình hình về nhân khẩu và lao động của hộ điều tra năm 2017

Tình hình cơ sở vật chất, sinh hoạt của các hộ điều tra năm

2017

Tình hình trang bị cơng cụ, thiết bị sản xuất của hộ năm 2017

Tình hình về đất sản xuất của hộ điều tra theo địa điểm điều tra

năm 2017

Tình hình vay vốn sản xuất của hộ điều tra giai đoạn 2014 2016

Số lƣợng, sản lƣợng một số loại vật nuôi chủ yếu của hộ điều

tra năm 2017

Chi phí sản xuất của hộ điều tra năm 2017

Thu nhập của hộ điều tra năm 2017

Quy mơ hộ thốt nghèo giai đoạn 2014 - 2016

Tổng hợp các nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghèo đói của hộ

điều tra năm 2017

Thuận lợi và khó khăn trong cơng tác giảm nghèo



Trang

8

9

35

41

43

45

48

50

51

53

54

57

58

59

60

62

63

65

66

69

70

71

72

74

78



vii



DANH MỤC BIỂU ĐỒ

TT

3.1



Tên biểu đồ

Thực trạng nghèo huyện Quản Bạ giai đoạn 2014 - 2016



Trang

56



1



ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đói nghèo là một hiện tƣợng kinh tế - xã hội, vừa là vấn đề của lịch sử

để lại, vừa là vấn đề của phát triển mà quốc gia nào cũng phải trải qua. Nó

ảnh hƣởng trực tiếp tới cuộc sống của con ngƣời, từng cá nhân, gia đình đến

cộng đồng. Mỗi quốc gia ở mức độ khác nhau đều phải quan tâm giải quyết

vấn đề đói nghèo để vƣợt qua những trở ngại cho sự phát triển kinh tế và từng

bƣớc đạt tới công bằng xã hội. Tất nhiên, ở mỗi chế độ khác nhau thì mục

đích và mức độ quan tâm cũng khác nhau. Song đây luôn là vấn đề mang tính

tồn cầu nên cũng thu hút đƣợc sự quan tâm, phối hợp của cộng đồng quốc tế.

Ở Việt Nam, vấn đề xóa đói giảm nghèo khơng chỉ là một trong những

chính sách kinh tế, mà còn là mục tiêu xuyên suốt trong quá trình phát triển

kinh tế - xã hội của đất nƣớc trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Vì vậy

xóa đói giảm nghèo luôn nhận đƣợc sự quan tâm của các nhà quản lý, hoạch

định chính sách. Ở mỗi giai đoạn, tuy có những nội dung, giải pháp khác nhau

về xóa đói giảm nghèo nhƣng đều hƣớng tới một mục tiêu chung là nâng cao

mức sống của ngƣời dân, giảm nhanh tỷ lệ hộ sống dƣới ngƣỡng nghèo, góp

phần tăng trƣởng kinh tế, thực hiện công bằng xã hội, an sinh xã hội cho

ngƣời dân, đặc biệt là vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn và những

ngƣời thuộc diện yếu thế trong xã hội.

Quản Bạ là huyện vùng cao, biên giới phía Bắc của tỉnh Hà Giang, là

một trong 61 huyện nghèo nhất của cả nƣớc. Trong những năm qua, vấn đề

xóa đói giảm nghèo ln đƣợc tỉnh Hà Giang và huyện Quản Bạ quan tâm

thực hiện với nhiều giải pháp thiết thực. Tuy nhiên, cơng tác xóa đói giảm

nghèo ở Quản Bạ vẫn đang gặp nhiều khó khăn, khiến cho việc thốt nghèo

thiếu tính bền vững, chênh lệch giàu - nghèo giữa các vùng, nhóm dân cƣ

chƣa đƣợc thu hẹp, đặc biệt là các xã miền núi. Mặc dù tỷ lệ hộ nghèo đã



2



giảm do huyện có chƣơng trình đặc thù, vận động tồn bộ hệ thống chính trị

vào cuộc nhƣng đời sống của nhân dân, đặc biệt là các đối tƣợng dân tộc thiểu

số, ngƣời yếu thế, ngƣời già cơ đơn vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

Tình hình trên do nhiều nguyên nhân. Trƣớc hết phạm vi đói nghèo đã

phân tầng, phân nhóm đa dạng, nguyên nhân đói nghèo cũng đa chiều hơn.

Ngồi ra, các ngun nhân khách quan về điều kiện tự nhiên, điều kiện sản

xuất, năng lực và trình độ nhận thức, tập quán sinh sống của đồng bào dân tộc

thiểu số, xuất phát điểm về kinh tế thấp, các nguyên nhân về tổ chức, cơ chế,

chính sách, điều hành và thực hiện giảm nghèo chƣa đem lại hiệu quả bền

vững. Bởi vậy làm thế nào để thực hiện đƣợc mục tiêu giảm nghèo bền vững

một cách hiệu quả nhất đang là vấn đề cấp bách đặt ra cho huyện trong quá

trình phát triển kinh tế - xã hội.

Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi lựa chọn đề tài “Giải pháp giảm

nghèo bền vững tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang” làm luận văn tốt

nghiệp thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

- Mục tiêu tổng quát:

Trên cơ sở đánh giá thực trạng nghèo và kết quả thực hiện công tác

giảm nghèo trên địa bàn, luận văn nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm

giảm nghèo bền vững tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.

- Mục tiêu cụ thể:

+ Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về xóa đói, giảm nghèo và giảm

nghèo bền vững.

+ Đánh giá thực trạng nghèo và công tác giảm nghèo tại huyện Quản

Bạ, tỉnh Hà Giang.

+ Tìm hiểu các yếu tố ảnh hƣởng đến tính bền vững của cơng tác giảm

nghèo tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.



3



+ Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm giảm nghèo bền vững tại

huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu của đề tài:

Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là các vấn đề lý luận và thực tiễn về

giảm nghèo bao gồm tình hình giảm nghèo và kết quả thực hiện các chƣơng

trình giảm nghèo trên địa bàn huyện Quản Bạ.

- Phạm vi nghiên cứu của đề tài :

+ Phạm vi về nội dung:

Đề tài nghiên cứu thực trạng nghèo và giảm nghèo bền vững theo nội

dung tiêu chí chƣơng trình giảm nghèo quốc gia.

+ Phạm vi về không gian:

Đề tài nghiên cứu tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.

+ Phạm vi về thời gian:

Các số liệu thu thập và phân tích trong khoảng thời gian từ năm 2014 2016 và số liệu thứ cấp của năm 2017. Các giải pháp giảm nghèo tại huyện

Quản Bạ đƣợc đề xuất cho giai đoạn 2017 - 2020.

4. Nội dung nghiên cứu

- Các vấn đề lý luận và thực tiễn về xóa đói, giảm nghèo và giảm nghèo

bền vững.

- Thực trạng nghèo và công tác giảm nghèo tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà

Giang.

- Những yếu tố ảnh hƣởng đến tính bền vững của cơng tác giảm nghèo

tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.

- Những giải pháp chủ yếu nhằm giảm nghèo bền vững tại huyện Quản

Bạ, tỉnh Hà Giang.



4



5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần Đặt vấn đề và Kết luận, nội dung chính của Luận văn bao

gồm 3 chƣơng đƣợc kết cấu nhƣ sau:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của giảm nghèo bền vững

Chƣơng 2: Đặc điểm địa bàn và phƣơng pháp nghiên cứu

Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu